öabtöabt dkaböabt ihldin kültürü ve ahlak bilgisiimam hatip lisesi meslek dersleri
DOLAR
19,9937
EURO
21,4810
ALTIN
1.248,28
Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
İstanbul
Az Bulutlu
22°C
İstanbul
22°C
Az Bulutlu
Salı Az Bulutlu
23°C
Çarşamba Az Bulutlu
24°C
Perşembe Az Bulutlu
24°C
Cuma Az Bulutlu
23°C

2022 ÖABT DKAB-İHL Din Sosyolojisi Ders Notları

2022 ÖABT DKAB-İHL Din Sosyolojisi Ders Notları
ÖABT Rehber -ÖABT (DKAB-İHL) Hap Bilgiler Cep Kitabı
A+
A-

 Sosyoloji kelimesi (A. COMTE) | Din sosyolojisi kelimesi (E. DURKHEİM)

 Önemli eserler (TANRI SİTESİ – S. Agustin    |  İLAHİYAT MECMUASI – Thomas)

Din Sosyologları

  • DURKHEİM (Kolektif düşünce / Eserleri: İntihar, Dini hayatın başlangıç şekilleri)
  • WEBER (Din sosyolojisinin kurucularından / Anlayıcı sosyoloji /

Sistematik Din sosyolojisi)

  • WACH    (Sistematik    Din   sosyolojisinin     kurucusu    /   Eseri:    Din sosyolojisine giriş)
  • LE BAS (Sosyografik betimleme tekniğini buldu / Eseri: Dini sosyoloji araştırmaları)
  • LUCKMANN (Eseri: Görünmeyen Din)
  • BERGER (Eseri: Dinin sosyal gerçekliği)
  • BELLAH (Sivil Din teorisini geliştirmiştir)

 Şehristani’ nin Din sosyolojisiyle alakalı eseri (EL MİLEL VEN NİHAL)

 Modern Din sosyolojisinin kurucusu (İBN HALDUN – UNESCO 2006 yılı)

 Mukaddimeyi Türkçeye çeviren, Tarihi sosyolojik açıdan ele alan kişi (AHMET CEVDET PAŞA)

 E. Durkheim’ den etkilenen, Modern Türk Din sosyolojisinin kurucusu (ZİYA GÖKALP)

  Sosyolojiyi Türkiye’ye getiren, Fransa’dan etkilenen (PRENS SEBAHATTİN)

 Cumhuriyet dönemi ilk müstakil Din sosyolojisi eseri  (DİNİ SOSYOLOJİ – Hilmi Ziya tilken)

 Cumhuriyet dönemi ilk Din sosyolojisi dersi veren (MEHMET KARASUN)

 Türkiye’de Din sosyolojisinin başladığı dönem (TANZİMAT)

Büyük Boy Kuramlar

  • YÜKSELİŞ –    ÇÖKÜŞ      (Tavırlar     Nazariyesi     –    İbn    Haldun        | Medeniyetlerin çöküşü – A. Toynbee)
  • EVRİMCİ (İnsanlık tarihi kendi içindeki birimlerden oluşur  /  Comte, H. Spencer, E. Durkheim)
  • MODERLEŞMECİ /    DİYALEKTİK        (Toplumsal     alanda     Zıtlıkların çatışması vardır / K. Marks)

Orta Boy Kuramlar

  • YAPISAL / İŞLEVSEL (Toplumda bulunan herbir öğe, Bütün oluşturur / T. Parsons)
  • ÇATIŞMACI (Toplumdaki    çatışmanın    değişime    katkı   sunduğunu açıklar)

 Küçük Boy Kuramlar (BİREYSELCİ | GRUPSALCI)

 Geleneksel Sekülerleşme teorilerinin ortak yönleri  (SİVİL TOPLUM | DÜNYALIK BİLİNCİ | YENİ DÜNYA DÜZENİ | SANAL ALEM | KÜRESEL KAPİTALİZM | KARŞILIKLI BAĞIMLILIK)

Din – Devlet ilişkisi Modelleri

  • Anayasada “Laiklik” ilkesi bulunanlar (TÜRKİYE | FRANSA | PORTEKİZ)
  • Anayasada “Laiklik”     ilkesi    bulunmayanlar      (ALMANYA       |   ABD     | HOLLANDA | AVUSTURYA)
  • Devlet dini    olup    “Laiklik”     ilkesini     benimseyenler     (İNGİLTERE       | DANİMARKA | FİNLANDİYA | NORVEÇ)
  • Din karşıtı olanlar (ÇİN | KÜBA | VİETNAM | KUZEY KORE)

Küreselleşme Teorileri

  • MODERN DÜNYA SİSTEMİ (Kapitalist Dünya / Wallerstein)
  • KÜRESEL DÜNYA DÜZENSİZLİĞİ (Küreselleşme “Etki” kavramıyla anlatılır / Z. Bauman)
  • GLOKALLEŞME (Küresel – Yerel Etkileşimi / Robertson)
  • MODERNLİĞİN KÜRESELLEŞMESİ (Radikalleşme ve Ağ-Şebeke büyümesi / A. Giddens)

 Küreselleşen Dünya sorunlarına Dinin katkıları (MAHRUMİYET DUYARLILIĞI | SINIRLAR | KİMLİK | İNANÇ | MEDENİYET YANKISI | DAYANIŞMA RUHU | NORMATİF UFUKLAR | UZLAŞMA)

Yeni Dünya Hareketleri

  • MORMONLAR (Kurucu:     Smith / İsa Mesih’in Ahir zaman azizleri kilisesi / Sivas’ın Zara ilçesinde kiliseleri vardır / İçecekler yasaktır)
  • GÜN ADVENTİZMİ (Kurucular:      Ellen White – James White / William Millerin takipçileridir / Advent: İsa Mesihin tekrar gelmesi)
  • YEHOVA ŞAHİTLERİ (Kurucu:     T. Russel / Adventinist hareket / Noel, Paskalya kabul edilmez / Kan alıp vermek haramdır)
  • MOONCULUK (Kurucu:     M. Moon / Birleşik kilise / Uzakdoğu kökenlidir / Tanrının Krallığı / Stadyumlarda Nikah törenleri vardır)
  • HARE KRİŞNA (Uluslarası Krişna bilinci cemiyeti / Avatar önemli / Ülkemizde yoga faaliyetleri vardır)
  • İSLAM MİLLETİ (Kurucu: Wallace Muhammed / Müslüman Siyahiler / Hem Kur’an hem de İncil önemli / Temsilci: Malcolm X)
  • TRANSDANTAL MEDİTASYON (Kurucu: M. Manesh / Yoga Tekniği)
  • FUNDAMENTALİZM (Amerikan Protestanlığı / İncil’de öze dönüş)
  • HALKIN MABEDİ (Kurucu: Jones / Amerika’da kuruldu)
  • TANRININ ÇOCUKLARI (Kurucu:      David Berg / Cinsel istismarı engellemek amacıyla kurulmuştur)
  • KRAL DAVİD (Kurucu: David Koresh / Gayrimeşru ilişki yaşanır)

  Yeni Dünya Hareketlerine yönelme sebepleri  (MAHRUMİYET DUYGUSU | İLİŞKİ AĞLARI | SOSYAL BELİRSİZLİK)

Terörle ilgili Yaklaşımlar

  • AKADEMİK (Araştırma eğilimi vardır)
  • ŞİDDET YANLISI (Birey kendini Özgürlük savaşçısı olarak görür)
  • DEVLETÇİ (Güvenlik ağırlıklıdır)
  • MEDYATİK (Terörün sonucuyla ilgilenir) Terörle ilgili Teoriler
  • ORTODOKS (Terörün işlevsel ve sembolik yönüne önem verir)
  • RADİKAL (Terör eylemlerini meşrulaştırma vardır)
  • ILIMLI (Terörün nedenlerine ve kökenlerine bakılır)

 Namussuzluk ve Kuralsızlık anlamına gelen “ANOMİ” kelimesinin geçtiği eser (İNTİHAR – E. Durkheim)

 Postmodern düşüncenin öncüsü (NİETCZHE / NİÇE)

 E. Durkheim’in Osmanlı döneminde temsilcisi (EROL GÜNGÖR)

 Din   sosyolojisinde     kullanılan    yöntemler   (GÖZLEM                                                                                              |   AÇIKLAMA        | KARŞILAŞTIRMA | VERİ TOPLAMA)

 Prens Sebahattinin en önemli eseri (TÜRKİYE NASIL KURTULUR)

 Toplumları “Cemaat – Cemiyet” diye ayıran kişi (F. TÖNNİES)

  Din sosyolojisiyle alakalı ilk eser veren kişi  (J. WACH)

 Eflatunun Din sosyolojisi alanındaki eseri (KANUNLAR)

 Ahlaki ve Siyasi büyüklüğün olduğu alan (AGONİSTİK KAMU ALANI)

 Monografi metodunu kullanan Fransız sosyolog (LE PLAY)

 Hollanda merkezli, İlk Protestan misyonerliğini başlatan grup (BAPTİST)

 H. Spencer’i Türkiye’de tanıtan sosyolog (AHMET ŞUAYB)

 Grup ayrımları (İÇ/DIŞ – Summet | BİRİNCİL/İKİNCİL – C. H. Cooley)

 Kuramsal modernleşme devam ettikçe Din geriler (ESKİ PARADİGMA)

 Max Weber’in Ülkemizde temsilcisi (SABRİ ÜLGENER)

  Şerif Mardin’e ait Din sosyolojisi eseri  (DİN VE İDEOLOJİ)

 Din sosyolojisini sistematikleştiren (MAX WEBER)

 Evrimci Din Kuramı – H. Spencer |        Animizm/Ruhçuluk – Tylor | Büyü ve Din – J. Frozer | Naturizm – Max Müller | Tarihsel Din sosyolojisi – Menshing | Yabancılaşma kuramı – Karl Marx

 Erdemli Toplum – Farabi  İdeal Site – Gazzali TAVIRLAR NAZARİYESİ – İbn Haldun (Kodlama: ZORBİ) ZAFER – O TORİTE – R EFAH – B ARIŞ – İ SRAF

 Ziya Gökalp’e göre Toplumsal basamaklar (KAVİM  tiMMET  MİLLET)

 Toplumsal   Tabakalaşma Kuramları   (İŞLEVSELCİ | ÇATIŞMACI  | UZLAŞMACI)

Kamusal Alan Modelleri

  • AGONİSTİK (Temsilci: H. Arendt / Rekabet önemlidir)
  • LEGALİSTİK (Temsilci: Ackermann / Halkın önemi vurgulanır)
  • SÖYLEMSEL (Temsilci: J. Habermas / İnsanların birbiriyle tartışması) Durkheim’e göre İntihar Çeşitleri
  • EGOİSTİK (Grup bağlarının zayıflaması sonucu oluşur)
  • ALTRUİSTİK (Toplumla kendini aşırı özdeşleştirme)
  • ANOMİK (Sanayileşmeye bağlı olarak Güç ve Statü yükselişi)

 KARL MARX (Diyalektik Din sosyolojisi / Din, Afyondur)

  Farabi’ye göre Erdemsiz Toplumlar (CAHİL |  GÜNAHKAR  | DEĞİŞMİŞn| BOZULMUŞ)

 FARABİ (Din sosyolojisinin hazırlayıcısı ve öncüsü / Din sosyolojisiyle alakalı En önemli eseri: El Medinetu’l Fadıla)

 Farabi,  Toplumu    Organizmaya      benzetir    |   Gazzali,     Toplumu    Canlı                            organlarına benzetir

 İBN HALDUN (İlm-i Umran  Bedevi ve Hadari hayat / Asabiyet / Eserleri: Mukaddime ve Kitabu’l İber)

 Din, Kutsalın tecrübesidir (R. UTTO) | Din, ruhsal varlıklara inançtır (TYLOR)

Toplumsal Sınıflandırmalar

  • KİTLE (Aynı uyarıcıdan etkilenen grup / Örnek: BEŞİKTAŞLILAR)
  • ALT KÜLTÜR (Kendine özgü yaşama tarzını benimsemiş grup / Örnek: ÇİNGENELER)
  • AZINLIK (Çeşitli yoksunluklara maruz kalan grup / Örnek: IRK FARKI)
  • YIĞIN (Aralarında sosyal ilişki bulunmayan insanların, aynı mekanda bulunmaları / Örnek: İZLEYİCİ KALABALIĞI)
  • STATti (Kişinin, Toplum içerisindeki konumu ve makamı)
  • ROL (Kişinin, Statüye uygun davranışlarda bulunması) Dini Gruplar
  • TABİİ DİNİ GRUP (Kan, Evlilik veya Akraba yolu ile bağlanma / Örnek: KABİLE)
  • SIRF DİNİ GRUP (Temel bağın Din olduğu grup / Örnek: CEMAAT) Toplumsal Hareketlilik
  • YATAY (Müdür  Müdür)
  • DİKEY (Öğretmen  Müdür  |  Müdür        Öğretmen)

  SEKÜLERLEŞME (Dinin ortadan kalkması veya etkisinin zayıflamasıdır / Dünyevileşme / Temsilci: Max Weber)

 Din sosyolojisi terimini ilk kullanan (E. DURKHEİM)

 İslam dünyasında İnsan hayatını Psikolojik bakış açısıyla ilk inceleyen kişi (HARİS EL MUHASİBİ)

 İslam dünyasında Rüya psikolojisi alanında ilk eser veren kişi (KİNDİ)

 Rüya ve Vahiy psikolojisi alanında sistemli teoriyi ilk ortaya koyan kişi (FARABİ)

 Din psikolojisi alanında en çok eser veren kişi (İBN-İ SİNA)

 İlk ve Özgün ruh sağlığı kitabı (TIBBİ RUHANİ – Ebubekir Razi)

 Din psikolojisinin Modern zamanlardaki kurucusu   (W. JAMES – Dini tecrübenin çeşitliliği)

 İç-Dış güdümlü Dindarlık ve “Birey ve Dini” eserinin sahibi (G. ALLPORT)

 Totemizm, İlk dindir / Korku ve Fayda temeline dayalı, “İndirgemeci Dindarlık” yorumu yapan kişi (S. FREUD)

 “Akretip – Tüm insanlığa ait davranış” düşüncesi olan ve S. Freud’aen güçlü eleştiri yapan öğrencisi (C. G. JUNG)

 Dini tecrübenin Kişisel boyutunun önemini savunan kişi (A. MASLOW)

 “Gizli Tanrı” kavramını kullanan ve Dini, Nihai anlam arayışı olarak belirten kişi (V. FRANKL – Bilinçdışı Tanrı)

 Kültürel olarak Dinin unsurları (DİNİ TOPLULUK VE GELENEK | DİNİ KURUM | DİN DİLİ | DİNİ ŞAHIS VE NESNE | DİNİ ZAMAN VE MEKAN

| DİNİ TECRÜBE)

 Öznel olarak Dinin unsurları (DİNİ YETENEK VE EĞİLİM | DİNİ GÜDÜ

| DİNİ SÖZ VE KAVRAM | DİNİ YARGI VE TASAVVUR | DİNİ TUTUM

| DİNİ UYGULAMA VE ETKİNLİK)

 Dindarlığın Boyutları – GLOCK/STARK (İDEOLOJİK/İNANÇ | ZİHİNSEL- BİLGİ | TECRÜBE/DUYGUSAL | ETKİ | TÖRENSEL/UYGULAMA)

 Dini ve Mistik yaşantıların Biyolojik temellerini araştıran, Tanrı Geninin önemli olduğu ilim (NÖROTEOLOJİ)

 Dindarlığın Psikolojik Kaynakları (ANLAM ARAYIŞI | ÖLÜM KORKUSU VE ÖLÜMSÜZLÜK ARZUSU | ENGELLEME VE ÇARESİZLİK | ANLAMA VE BİLİŞSEL TATMİN | SUÇLULUK VE GÜNAHKARLIK DUYGUSU)

 Dindarlığı etkileyen Demoğrafik Değişkenler (CİNSİYET | ÖĞRENİM DURUMU | KIRSAL VE KENTSEL ÇEVRE | YAŞ | SOSYOEKONOMİK DURUM | MEDENİ DURUM)

 Dini mahiyette söz, duygu ve davranışla ilgilenilen çocukluk dönemi yaş aralığı (3 – 4)

 Çocukların ölümü tatil olarak gördüğü, Piaget’in Somut işlemler dönemi yaş aralığı (9 – 10)

 Dini uygulama ve ifadeler Küçük yaşlarda taklit ve model alma yoluyla gelişir (SOSYAL ÖĞRENME TEORİSİ)

 Tanrının insanı koruyan bir baba olduğunu savunan teori (BAĞLANMA)

Harms Teorisi

  • Peri Masalı Evresi (3-6 yaş)
  • Gerçekçi Evre (7-12 yaş / Tanrı Dünyadaki olaylardan etkilenir)
  • Bireysel Evre (13-18 yaş / Bireylerin Tanrıyı farklı tanımlamaları) Elkind Teorisi (Piaget’in teorisini Dini gelişime uygulayan kişidir)
  • Koruma/Himaye arayışı (0-2 yaş) | Temsil arayışı (3-6 yaş)
  • İlişki arayışı (7-12 yaş)  |  İdrak arayışı  (Ergenlik dönemi) Dini Düşünce Gelişimi Teorisi (GOLDMAN)
  • Sezgisel (0-7 yaş) |  Somut (8-14 yaş)  |  Soyut (15+)

İmanın yapısını oluşturan Psikolojik süreçler

  • İmanda Bilişsel Yapı (KABUL | TASDİK)
  • İmanda İradi Yapı (İTAAT | TESLİMİYET)
  • İmanda Duygusal Yapı (GÜVEN | SEVGİ | FEDAKARLIK) İnanç Gelişim Kuramı (FOWLER)
  • Sezgisel / Yansıtıcı İnanç (3-7 yaş)
  • Öyküsel / Lafzi İnanç (7-12 yaş)
  • Yapay / Geleneksel İnanç (12-18 yaş)
  • Bireysel / Düşünceli İnanç (18+)
  • Birleştirici İnanç (30+) | Evrensel İnanç (Yaş yok)

 Dini Şüphe Çeşitleri (ARAYIŞ | BENCİLLİK | SADAKAT | KAVRAMSAL | BİLİMSEL | İNKARCI)

Ateizm Çeşitleri

  • TEORİK ATEİZM (Zihinsel olarak Tanrı mevcut değildir)
  • PRATİK ATEİZM (Tanrı hayatın dışında tutulur)

 Dini kavram ve nesnelerin zihinde canlandırılması (DİNİ TASAVVUR)

 İslam dinine girme (İHTİDA) | İslam dininden çıkma (İRTİDAT) Din Değiştirme Tipleri

  • ENTELEKTÜEL TİP (Kendi dini ve Diğer dinler araştırılır, ona göre karar verilir)
  • MİSTİK TİP (Bireyi etkileyen mistik tecrübenin sonucu Din değiştirilir)
  • DENEYSEL TİP (“Bir görelim bakalım” anlayışıyla Din değiştirilir)
  • DUYGUSAL TİP (Din mensuplarına karşı duyulan sevgiden dolayı Din değiştirilir)
  • YENİDEN UYANIŞ TİPİ (Duygular sonucu Din değiştirmedir)

 Din psikolojisi alanında “Yansıtma Teorisi” ortaya koyan kişi (S. FREUD)

 İnsanın hayatını anlamlandırmaya yönelik düşünce (LOGOTERAPİ – V. Frankl)

 “Tanrı Geni” kavramını ortaya atan kişi (HAMER)

 Yaşlanmayla birlikte  Dini   hayatta    kayda değer    önemli  değişmelerin  olmadığını öne süren kavram (KARARLILIK)

 Din psikolojisi terimini ilk kez kullananlar (C. G. JUNG / STARBUCK)

 Dini hayatı “İlkel  Olgun  Kamil” olarak sıralayan (GAZZALİ)

 Tanrı tasavvuru ve Tanrı kavramlarının farklı olduğunu söyleyen kişi (RİZZUTO)

 Daha dindar olanların Daha az intihar ettiklerini söyleyen (KOENİNG)

 Farabi’ye göre İnsan Nefsinin güçleri (BESLEYİCİ | DUYUM | HAYAL | ARZU ETME | DÜŞÜNME)

 Ahlak psikolojisi alanında yazılmış en önemli eser   (KİTABUN NEFS VER RUH – Fahreddin Razi)

 Dini inancın şiddet ve derecesini ölçen ölçek (TUTUM ÖLÇEĞİ)

 “Tanrı   Baba   gibidir”     diyen   ve   Bağlanma     teorisini  ortaya  koyan (KİRKPATRİCH)

 Dindarlık Çeşitleri – FİCHTER      (GERÇEK |  ŞEKİLCİ  |  KENARDA  | KAPLI)

 Dini kavramların bireyler tarafından nasıl anlaşıldığı ve tasavvur edildiği ölçülerek anlam haritaları oluşturma (SEMANTİK ANALİZ)

 İslami anlamda Din psikolojisinin esaslarını ortaya koyan (GAZZALİ)

 Clark Din psikolojisi okulunun kurucusu (C. G. HALL)

 Gazzali’ye göre insanların yaşadıkları dinin 3 farklı boyutu (İMAN | FİKİR

| MARİFET)

 İnanan insanların inanç ve yaşayışları arasındaki tutumsuzluk (BİLİŞSEL ÇELİŞKİ)

Ergenlik dönemi Dini anlayış

  • DİNİ ŞUURUN UYANMASI (12 – 14 Yaş)
  • DİNİ BUNALIM VE ŞÜPHELER (14 – 18 Yaş)
  • DİNİ TUTUMLARIN BELİRGİNLEŞMESİ (18 – 21 Yaş)

 Allah’ı insan şeklinde tasavvur etme (ANTROPOMORFİZM)

 Kişinin, Dini zihninde yapılandırması (DİNİ TASAVVUR) | İnsanın içinde gelişen ruhsal olaylar hakkında bilgi edinmesi (DİNİ ŞUUR)

 Aşk psikolojisinin temsilcisi (İBN-İ HAZM)

 Gazzali’ye  göre  İnsanın  4   Temel  güdüsü  (BENLİK |  FİZYOLOJİK   | SALDIRGANLIK | KÖTÜLÜK)

 Din Psikolojisinin Bilgi toplama teknikleri (DENEY | KORELASYON | TARAMA | GÖZLEM | TUTUM ÖLÇEĞİ | SEMANTİK)

 Türkiye’de Din Psikolojisi alanında yapılan ilk Alan araştırması (DİN VE TANRI İNANCININ GELİŞMESİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA – Belma

Özbaydar)

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yukarıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.