2022 ÖABT DKAB-İHL Kur’an-ı Kerim Ders Notları

Kur’an-ı kerimi Okuma şekilleri

• TERTİL (Harflerin hakkını vererek Okuma)
• TAHKİK (Yavaş biçimde Okuma)
• TEDVİR (Orta biçimde Okuma)
• HADR (Hızlı biçimde Okuma)
• HEZREME / TAHLİT (En Hızlı biçimde okuma) Tecvid ilminde Okuyuş hataları
• LAHN-I HAFİ (Küçük ve Gizli hata / Ehil olan kimseler )
• LAHN-I CELİ (Ağır ve Büyük hata / Kur’an-ı okuyan herkes )

 Harf-i Med ( ا | و | ى )

 Sebeb-i Med (Hemze | Sükun-Harekesiz) Medler

• MEDD-İ TABİİ / ASIL MED (Bir kelimede harf-i med’in harekesiz bulunması / 1 elif miktarı okumak )
• MEDD-İ MUTTASIL (Bir kelimede Harfi med’den sonra Sebebi med’den hemze gelmesi / En az 2 elif miktarı okumak gerekir.)
• MEDD-İ MUNFASIL (Bir kelimenin Harf-i med ile bitmesi Diğer kelimenin Sebeb-i med’den hemze ile başlaması / En az 1 elif miktarı okumak )
• MEDD-İ LAZIM (Harf-i med’den sonra cezimli veya şeddeli bir harf gelmesiyle olur. / 4 elif miktarı okumak )
• MEDD-İ ARIZ (Harf-i med’den sonra Arizi-Geçici sükun gelmesiyle olur, Genellikle ayet sonlarında ve duraklarda / 4 elif miktarı okumak gerekir.)
• MEDD-İ LİN (Üstün harekesinden sonra Cezimli Vav veya Cezimli Ya harflerinin )

Tenvin (◌ً   – ◌ٍ  – ◌ٌ  )  ve  Sakin Nun ( ْن ) hükümleri

• İHFA (Tenvin veya Sakin Nun’dan sonra 15 harfin “ ت | ث | ج | د | ذ | ز

| س | ش | ص | ض | ط | ظ | ف | ك ” gelmesidir.)

• İZHAR (Tenvin veya Sakin Nun’dan sonra  5 harfin     “ء | ح | خ | ع | غ |

ه) ” gelmesidir.)

• İKLAB (Tenvin veya Sakin Nun’dan sonra “ ب ” harfi gelip, Tenvin veya Sakin Nun’un “ م ” harfine dönüşmesidir.)
• İDĞAM-I MEAL GUNNE (Tenvin veya Sakin Nun’dan sonra 4 harfin “

ى | م | ن | و ” gelmesidir.)

• İDĞAM-I BİLA GUNNE (Tenvin veya Sakin Nun’dan sonra 2 harfin “ل

| ر ” gelmesidir.)

Mahreçleri ve Sıfatları yönünden İdğam çeşitleri

• İDĞAM-I MİSLEYN (Mahreçleri ve Sıfatları aynı 2 harften birinin Sakin- Harekesiz, Diğerinin harekeli olma )
• İDĞAM-I MÜTECANİSEYN (Mahreçleri aynı Sıfatları farklı olan 2 harften birinin Sakin-Harekesiz, Diğerinin harekeli olma )
• İDĞAM-I MÜTEKARİBEYN (Mahreç ve Sıfat yönünden birbirine yakın olan 2 harften birinin Sakin-Harekesiz, Diğerinin harekeli olma durumudur.)

Lam-ı tarif ( ل | ا ) ile ilgili Hükümler

• İDĞAM-I ŞEMSİYE (Lam-ı tariften sonra 14 harfin “ ت | ث | د | ذ | ر | ز

| س | ش | ص | ض | ط | ظ | ل | ن ” gelmesidir.)

• İZHAR-I KAMERİYE (Lam-ı tariften sonra 14 harfin “ أ | ب | ج | ح | خ |

ع | غ | ف | ق | ك | م | ه | و | ي ” gelmesidir.)

Sakin Mim ( م) ile ilgili Hükümler

• İDĞAM-I MİSLEYN MEAL GUNNE / İDĞAMI ŞEFEVİ (Sakin Mim’den sonra Harekeli Mim gelince )
• İHFA-İ ŞEFEVİ / DUDAK İHFASI (Sakin Mim’den sonra Harekeli Be gelirse )
• İZHAR-I ŞEFEVİ / DUDAK İZHARI (Sakin Mim’den sonra Mim | Be harflerinin dışında bir harf gelirse )

  Bir kelimenin ortasında veya sonunda   “ ﻖ | ط | ب | ج | د ”     bu 5 harften birinin sakin olarak bulunması  (KALKALE)

Sektenin yapıldığı ayetler

• KEHF SURESİ, 1. AYET
• YASİN SURESİ, 5 AYET
• KIYAMET SURESİ, 27. AYET
• MUTAFFİFİN SURESİ, 14. AYET Vakıf işaretleri
• VAKF-I LAZIM ( “ م ” / Kesinlikle durulması )
• VAKF-I MUTLAK ( “ ط ” / Durulması gerekir. )
• VAKF-I CAİZ ( “ ج “ / Geçilir fakat Durmak geçmekten daha evladır.)
• VAKF-I MtiCEVVEZ ( “ ز “ / Geçmek evladır.)
• VAKF-I MURAHHAS ( “ ص “ / Okuyucunun nefesinin yetmediği yerde durulur, Zaruret olmadıkça kullanılmaz.)
• VAKF-I MURAKABE – MUANAKA ( “ :.   :. ” / Birbirine yakın iki ayrı

yere konan, üçer noktadan ibarettir. Hangisinde durmak tercih edilecekse, diğerinde geçmeyi öngörür.)

• VAKF-I RÜKU ( “ ع ” / Hatim ve aşır okurken, başlayış ve bitiriş yeri tayininde, veya herhangi bir yeri ezberlerken, ders başı ve sonu olarak da bu işareti esas almak uygun )

 Kur’an-ı kerimi güzel ve doğru okuyan kişiye (FEMİ MUHSİN) denir.

 Vakıf çeşitleri (TAM | KÂFİ | HASEN | KABİH)

 Vahy-i metlüv (KUR’AN) | Vahy-i gayrimetlüv (HADİS – SÜNNET) İlk Vahiy Katipleri

• ABDULLAH B. SA’D – Mekke
• UBEYY KAB – Medine Vahiy ile ilgili terimler
• NEHARİ (Gündüz nazil olan ayetler)
• ŞİTAİ (Kışın nazil olan ayetler)
• FİRAŞİ (Peygamberimiz (s.a.v) yatağında iken nazil olan ayetler)
• HADARİ (Peygamberimiz (s.a.v) seferde değilken nazil olan ayetler)

 Vahyin nüzul aşamaları (LEVH-İ MAHFUZ  BEYTULİZZE  DÜNYAYA İNDİRİLMESİ)

 Kur’an-ı kerimin parça parça indirilmesi (TENCİMUL KUR’AN)

 Kur’an toplanırken son ayetlerin bulunduğu sahabi (HUZEYME B. SABİT

• Ahzab, 23. ayet)

İstinsah – Kur’anın çoğaltılmasında bulunan kişiler

• ZEYD B. SABİT
• ABDULLAH B. ZÜBEYR
• SAD B. EL AS
• ABDURRAHMAN B. HARİS

 Kur’an-ı kerimi;     noktalayan  (EBUL ESVED ED-DÜELİ), harekeleyen (HALİL B. AHMED)

 Kur’an da bazı ayetlerin derde deva olduğunu söyleyen ilim (HAVVASUL KUR’AN)

  Ayetlerin son kelimesi  (FASILA)  |  Kur’an da her 5 sayfa  (HİZB)

 Ayetlerin düzeni, sıralanışı ve Surelerin ayrılışı Tevkifidir / Vahye dayanır.

  Alimlerin çoğuna göre son ayet   (BAKARA, 281      |   Peygamberimiz (s.a.v) bu ayet indikten 9 gün sonra vefat etmiştir.)

 Bakara – Ali İmran (ZEHREVAN) | Felak – Nas (MUAVVİZETAN)

 Kıraatleri 7’ye tahsis edip kurallarını koyan (EBUBEKİR B. MÜCAHİD) Mekki Sureler (87 Sure)

• İçinde “Kella” lafzı bulunanlar
• Secde ayeti olanlar
• Huruf-u mukatta bulunanlar (Bakara ve Ali İmran hariç) Medeni Sureler (27 Sure)
• Münafıklardan bahseder (Ankebut hariç)
• Ehli Kitap ve Cihad hükümleri

Özelliklerine göre Sureler

• SEBU TÜVEL (Bakara   |  Ali İmran         | Nisa | Maide | En’am | Araf

| Enfal-Tevbe)

• MİUN (Ayet sayısı 100 civarı olan sureler)
• MESANİ (Ayet sayısı 100’den az olanlar / Ahzab – Kaf arası)
• MUFASSAL (Kaf – Nas arası)

 Kur’an ayetlerinde kastedilen manayı kesin ortaya çıkarmak (TEFSİR)

 Ayetlerdeki manayı muhtemel manalardan birine çevirmek (TE’VİL)

 Bir sözün manasını diğer dilde denk mana ile ifade etmek (TERCÜME)

 Bir sözün anlamını biraz noktasıyla belirtmek (MEAL) Te’vil Çeşitleri

• BEYANİ (Kelamcılar, Fakihler ve Dil uzmanları kullanır)
• BURHANİ (Akıl yürütme kullanılır / İbn-i Rüşt kullanmıştır)
• İRFANİ (Tasavvuf ehli kullanır)

 Günümüze kadar ulaşmış en eski Kur’an meali yazarı (MANSUR B. NUH) Peygamberimizin (s.a.v) Kur’an-ı açıklama şekilleri

• MÜCMELİN TEBYİNİ       (Ne     kastedildiği    anlaşılmayan    ayetlerin açıklanması)
• MÜBHEMİN TAFSİLİ (Kur’an da ismi işaretler, zamirlerin açıklanması)
• MUTLAKIN TAKYİDİ (Anlam yönüyle Kayıt altına alınmayan lafızların Sünnet ile kayıt altına alınması)
• MÜŞKİLİN TAVZİHİ (Kur’an da zıt görülen durumların açıklanması) Sahabe Tefsiri
• Ahkam ayetlere karışmamışlardır.
• Ayetlerin nüzul sebepleri açıklanmıştır.
• Kaynaklar (KUR’ANIN  KUR’AN  ve  SÜNNETLE  TEFSİRİ  | ŞİİRLER İSTİŞHAD | İSRAİLİYAT)

Tabiin Tefsiri

• Kur’anın bütünü tefsire konu
• Tefsirde Kıyas metodu kullanıldı.
• Kaynaklar (KUR’ANIN      KUR’AN     ve   SÜNNETLE      TEFSİRİ     |  ŞİİRLER İSTİŞHAD | İSRAİLİYAT | SAHABE İÇTİHADLARI)

Tebeu-Tabiin Tefsiri

• Tefsir, Tedvin
• Tefsir, Hadis ilminin kolu
• Dirayet tefsiri ortaya çıktı.

 Kur’anı baştan sonra tefsir eden ilk kişi (MUKATIL B. SÜLEYMAN)

Önemli Sahabi Müfessirler

• ABDULLAH B. ABBAS (Mekke / Hibrul Umme / Tencümanül Kur’an)
• UBEYY KAB (Medine / Kıraatte otorite / Ebu Tufeyl – Ebul Munzir)
• ABDULLAH MESUD (Kufe / Tefsirde en çok söz edilen sahabi) Rivayet / Nakli / Me’sur Tefsirleri (Kodlama: TESS – BİSS)

TABERİ – Cami’ul Beyan B EĞAVİ – Mealimut Tenzil E Bİ HATİM – Te’vilil Kur’an   İ BN KESİR – Tefsirul Kur’an SEMERKANDİ – Tefsiril Kur’an  S EALİBİ – Cevahirul Hisan

SALEBİ – Keşf vel Beyan  S UYUTİ – DÜRRÜL MENSUR

Dirayet / Rey / Ma’kul Tefsirleri (Kodlama: ZEHRA – ERKEN)

Z EMAHŞERİ – EL Keşşaf   E BU SUUD – İrşad

E BU HAYYAN – Bahrul Muhit   R EŞİD RIZA – Tefsirul Menar H ATİP ŞİBRİNİ – Siracul Munir      K ADI BEYDAVİ – Envarul Tenzil R AZİ – Mefatihul Gayb E LMALILI HAMDİ – Hak dini

A LUSİ – Ruhul Menai N ESEFİ – Medarikul Tenzil

 Mezhebi – Kelami tefsir ekolleri (MUTEZİLE | ŞİA | HARİCİ)

 Mutezili Tefsir alimleri (KADI ABDULCABBAR | ZEMAHŞERİ)

 Şia Tefsir alimleri (KUMMİ | TUSİ | TEBRESSİ | TABATAİ)

 Harici Tefsir alimi (YUSUF ITFİYYİŞ – Himayanuz Zad)

 İşari – Remzi – Tasavvufi Tefsir alimleri (TUSTERİ | SULEMİ | KUŞEYRİ | MUHYİDDİN ARABİ | İSMAİL HAKKI BURSEVİ)

 Fıkhi – Ahkami Tefsir alimleri (KURTUBİ | TAHAVİ | İMAM ŞAFİİ)

 İctimai Tefsir alimleri (REŞİD RIZA | SEYYİD KUTUP)

 Ayetler ve Sureler arasındaki münasebet durumu (SİYAK)

 VÜCUH (Bir kelimenin farklı anlamlara gelmesi) | NEZAİR (Bir kelimenin Kur’andaki anlamı)

 Huruf-u Mukatta, Kur’an da 29 yerde geçmektedir (27 Mekki / 2 Medeni)

 Kur’anın benzerinin getirileceği ancak Allah’ın engel olduğunu savunan görüş (SARFE TEORİSİ)

 Kur’anın Gramer yapısını inceleyen ilim (İRABUL KUR’AN)

 Kur’an da bir hükmü ortadan kaldıran ayet (NASİH)     |  Hükmü ortadan kaldırılan ayet (MENSUH)

TEHADDİ – Meydan Okuma Ayetleri

• Kur’an ile Meydan okuma (İsra, 88)
• 10 Sure ile Meydan okuma (Hud, 13-14)
• 1 Sure ile Meydan okuma (Yunus, 38)

 Nesih Çeşitleri (KUR’ANIN KURANI NESHİ | KUR’ANIN SÜNNETİ NESHİ

| SÜNNETİN SÜNNETİ NESHİ | SÜNNETİN KUR’ANI NESHİ)

 İsraili haberi İslam’a nakletmede öne çıkanlar (KABULAHBAR|  VEHB

1. MÜNEBBİH | ABDULLAH B. SELLAM)

 Kur’an vahyinin tarihsel olduğunu ilk defa belirten fırka (BERAHİME)

 Kur’an ayetlerini tarihsel metinler olarak ilk ele alan (HALEFULLAH)

 Kutsal kitabın yorumlanması (TEOLOJİK HERMENEUTİK)

 İslam dünyasında Vaki/Olgusal tefsirin temsilcisi (HASAN HANEFİ)

 Ahmed b. Hanbele göre 3 şeyin aslı yoktur (TEFSİR | MELAHİM | MEĞAZİ) Kur’an da Bazı Sureler ve Anlamları

• ENFAL – Ganimetler | EN’AM – Binek Hayvanları
• ZUHRUF – Mücevher | AHKAF – Kum tepeleri
• CASİYE – Diz üstü çökmek | ZARİYAT – Rüzgarlar
• TEGABUN – Aldanma | MÜZEMMİL – Örtünüp bürünen
• MÜDDESİR – Örtüsüne bürünen | NAZİAT – Söküp çıkaranlar
• TEKVİR – Dürülmek | İNFİTAR – Yarılmak | HÜMEZE – Alay etmek
• MUTAFFİFİN – Hile yapanlar | ADİYAT – Koşan atlar
• GASİYE – Kuşatan salgın | KEVSER – Çok nimet

  Kur’an da Peygamberimizin (s.a.v) adının geçtiği sureler  (ALİ İMRAN, 144

| AHZAB, 40 | MUHAMMED, 2 | FETİH, 29)

 Ahzab suresi 27. Ayette ismi geçen tek sahabi (ZEYD B. HARİSE)

 Hanefi fakihler arasında meselede müctehid kabul edilen kişi (EBUL LEYS ES SEMERKANDİ)

 Kur’an-ı kerime “Mushaf” ismini teklif eden (ABDULLAH B. MESUD)

 Çoğaltılan Kur’anların gönderildiği yerler (MEKKE |  MEDİNE |  KUFE |

ŞAM | BASRA | YEMEN | BAHREYN)

 En çok Peygamber ismi geçen sure (EN’AM)

 Zıhar ayetinin “Mücadele, 3” nüzulüne sebep olan kişi (HAVLE B. SALEBE)

 Ha-Mim geçen sureler (MÜ’MİN    |  FUSSİLET       |  ŞURA     |   ZUHRUF     |

DUHAN | CASİYE | AHKAF)

  Mülaane / Lanetleşme ‘nin geçtiği sure  (ALİ İMRAN, 61) Bazı surelerin Diğer isimleri

• FATIR / MELAİKE | MUHAMMED / KITAL | İNSAN / DEHR

 Kur’an da geçen Müşriklerin kutsal yıldızı (ŞİRA)

 Peygamberimizin (s.a.v); Kur’anı tamamen tefsir ettiğini söyleyen  (İBN TEYMİYE) , bir kısmını tefsir ettiğini söyleyen (GAZZALİ)

Secde ayetinin geçtiği sureler    (Kodlama: MİSSAFFİRHANNN)

M ERYEM – İ NŞİKAK – S ECDE – S AD – A RAF – F URKAN –

F USSİLET – İ SRA – R AD – H AC – A LAK – N ECM – N EML – N AHL

 Elhamdulillah ile başlayan sureler (FATİHA | EN’AM | KEHF | SEBE | FATIR)

 Müsebbihat sureleri (HADİD | HAŞR | SAFF | CUMA | TEGABÜN)

 İlk Tefsir usulü kitabı (EL BURHAN – Said el Hufi)

 Kur’an dilini ele alan ilim (LÜGAVİ TEFSİR)

 Edebi tefsir ekolünün kurucusu (EMİN EL-HULİ)

 Kur’anın ayetlere ve surelere ayrılması (TEVKİF)

 Açıklama yapılmadan ne dediği anlaşılmayan lafız (MÜCMEL)

Meşhur Kıraat imamları

• NAFİ (Medine | Ravileri: Kalun – Verş | En meşhur Kıraat imamı)
• İBN-İ KESİR (Mekke | Ravileri: El-Bezzi – Kunbül)
• EBU AMR (Basra | Ravileri: Duri – Susi)
• İBN AMİR (Şam | Ravileri: Hişam – İbnu Zekvan)
• ASIM (Kufe | Ravileri: Ebubekir Şu’be – Hafs | Kıraat imamımızdır)
• HAMZA (Kufe | Ravileri: Halef – Hallad)
• KİSAİ (Kufe | Ravileri: Ebul Haris – Duri)
• EBU CAFER (Medine | Ravileri: İsa b. Verdan – Süleyman b. Cemmaz)
• YAKUB EL HADRAMİ (Basra | Ravileri: Ravh – Ruveys)
• HALEF HİŞAM (Kufe | Ravileri: İshak el Verrak – İdris el Haddad)

Kur’an-ı kerimin Ana konuları

• İTİKAT
• İBADET
• MUAMELAT
• UKUBAT
• VAAD | VAİD
• İLMİ GERÇEKLER
• KISSALAR
• AHLAK | DUA

 Bütün olarak nazil olan ilk sure (FATİHA) | Medine’de nazil olan ilk sure (BAKARA)

 İslam dinini yok etmek amacıyla ortaya çıkan ilim (İLHADİ TEFSİR)

 Bilimsel Tefsir ekolünün temsilcisi (TANTAVİ) | Bilimsel Tefsir ekolünün uğraştığı konu (KEVNİ AYETLER)

 Tarihi Tefsir ekolünün temsilcisi (MUHAMMED İZZET DERVEZE)

 Hem Huruf-u mukatta hem de Sure ismi olanlar (TAHA | YASİN | KAF| SAD)

 Kur’an kelimelerinin ve harflerinin yazılışında Hz. Osman’ın tasvip ettiği imla şekli (RESMUL MUSHAF)

 Kur’an’ın faziletleri hakkında ilk eser sahibi (İMAM-I ŞAFİİ)

 Hz.   Osman   zamanında    İslam   merkezlerine  gönderilen  Mushaflar  (MESAHİF-İ EMSÂR)

 Kur’andaki âyetlerin neresinde durulmak, nerelerde durulmadan geçilmek lâzım geldiğini belirten işaretler (SECAVEND)

 Kur’an-ı kerim’in bazı ayet ve surelerinin özelliklerinden bahseden ilim (HAVASSUL KUR’AN)

 Her ayetinde Allah lafzı geçen sure (MÜCADELE)

 Kur’an’ın 7 lehçesi (KUREYŞ | KİNANE | HEVAZİN | SAKİF | TEMİM

| HUZEYL | YEMEN)

 Kur’anda Yeminlerle ilgilenen ilim dalı (AKSAMUL KUR’AN)

  En çok Peygamber isminin  “18 isim”  geçtiği sure  (EN’AM)

 Kur’an da Hz. Yunus’un ismi “ZÜNNUN” olarak geçer.

 Kur’an da sure ismi olan, Semud kavminin yaşadığı yer (HİCR)

 Kur’an da “Şahitli Namaz” olan namaz (SABAH NAMAZI – İsra Suresi)

 Meryem suresinde Övülen peygamberler                  (İBRAHİM  |  MUSA   |                                                                        İSMAİL

| İDRİS)

 Huruf-u Mukatta ile başlayan ilk sure (KALEM)

  Kur’an-ı kerimde inen İlk 5 sure  (ALAK      MÜZEMMİL      MÜDDESİR

 DUHA  İNŞİRAH)

 Kur’an-ı kerimde Soru edatıyla başlayan sureler (İNŞİRAH | FİL | MAUN| İNSAN | NEBE | ĞAŞİYE)

Kıraat Metodları

• İNFİRAD (Kıraatlerin,   Hicri   5.   Asra  kadar  her   imamının bütün vecihlerini ihtiva eden hatimler yapılmak suretiyle okunması metodu)
• İNDİRÂC (Hicri Asırdan itibaren bir hatimde 10 Mütevâtir Kıraat imamının kıraat şekillerini toplamak suretiyle okunması metodu)

 Kıraat Çeşitleri (MÜTEVATİR | MEŞHUR | AHAD | ŞAZZ |  MEVZU)

 Tecvid ilminde Harflerin mahreçleri (CEVF – Boğaz ve Ağız arası | HALK

• Boğaz | LİSAN – Dil | ŞEFEH – Dudak | HAYŞUM – Geniz)

 Kur’an’ın sonundaki kısa sureler (MUFASSAL SURELER) Mufassal Sureler

• TIVAL-I MUFASSAL (Hucurat ile Buruc arasındaki 36 sure)
• EVSAT-I MUFASSAL (Buruc ile Leyl arasındaki 7 sure)
• KISAR-I MUFASSAL (Leyl ile Nas arasındaki 22 sure)

 Kur’an-ı kerimde Peygamberleri yalanlayan kavimler (ASHAB-I EYKE         |

ASHAB-I RESS | ASHAB-I HİCR | ASHAB-I KARYE)

 İlk Rivayet Tefsiri    (CAMİU’L BEYAN – Taberi)                                                                                                  |   İlk Dirayet Tefsiri (MEFATİHU’L GAYB – Razi)

 İlk 2 ayeti Huruf-u Mukatta olan sure (ŞURA)